Chi phí logistics có thể lên đỉnh vào quý IV?

SSI Research dự báo chi phí logistics có thể đạt đỉnh vào quý IV, sau đó sẽ điều chỉnh nhẹ vào nửa đầu năm 2022 và giảm đáng kể vào năm 2023. Tuy nhiên, giá vận chuyển vẫn duy trì ở mức cao hơn mặt bằng trước dịch COVID-19.

Theo báo cáo ngành logistics của SSI Research, ngành vận tải biển là một trong những ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch COVID-19. Sự tắc nghẽn và gián đoạn ngày càng trở nên nghiêm trọng đẩy giá vận chuyển lên mức cao kỷ lục, giá container tăng gấp 4 lần so với thời điểm trước dịch.

Chi phí vận chuyển tăng cao hơn ở các tuyến đường dài, chẳng hạn như tuyến Châu Á - Châu Âu và Châu Á - Bắc Mỹ. Cước vận chuyển hàng hóa tại các tuyến này đã tăng khoảng 4 – 8 lần trong vòng một năm.

Chi phí vận chuyển đến các thị trường Mỹ/Âu tăng gấp 2 - 3 lần trong năm qua. Hầu hết các công ty của Việt Nam phải chịu chi phí vận chuyển gia tăng dù là một phần hay toàn bộ, bất kể theo điều kiện FOB hay CIF.

Xuất khẩu từ Việt Nam sang châu Âu và Bắc Mỹ bị ảnh hưởng nặng nề nhất, trong khi nhập khẩu từ các thị trường này và vận chuyển nội Á cũng bị ảnh hưởng nhưng ở mức độ thấp hơn.

Theo SSI Research, hiện nay có rất nhiều yếu tố tác động đến thị trường vận tải biển. Khó có thể nói chính xác mức độ tác động của mỗi yếu tố vào tình trạng này.

Nhưng một số yếu tố chỉ mang tính chất tạm thời và chắc chắn sẽ đảo chiều trong thời gian thích hợp, trong khi một số yếu tố khác là khá dài hạn và sẽ không sớm thay đổi.

Điều này cho thấy sự leo thang của các yếu tố ngắn hạn có thể đẩy chi phí logistics lên mức cao mới, mức giá cao như vậy sẽ không bền vững trong dài hạn.

Cụ thể, một số yếu tố ngắn hạn có thể giảm dần trong thời gian tới. Nhu cầu dồn nén sau dịch và hoạt động tăng nhập hàng tồn kho ở Bắc Mỹ/Châu Âu. Thông thường có hai mùa cao điểm xuất khẩu từ Châu Á sang Bắc Mỹ/Châu Âu, đó là tháng 7 (mùa tựu trường) và tháng 10 (mùa Giáng sinh).

Hiện tại, một số hãng đã bắt đầu áp dụng phụ phí mùa cao điểm cho các tuyến dịch vụ này. Đây là động lực ngắn hạn tác động mạnh nhất đến việc tăng chi phí logistics và điều này sẽ chưa kết thúc cho đến cuối năm 2021.

Giãn cách xã hội và tắc nghẽn tại các cảng Trung Quốc, các sự kiện gần đây ở các cảng Yan Tian và Kaohsiung (Cao Hùng) có thể sẽ được kiểm soát trong vài tuần.

Tương tự như sự kiện Kênh đào Suez, các sự kiện cục bộ này gây áp lực lớn lên chuỗi cung ứng toàn cầu và có thể mất vài tháng để giải quyết các tắc nghẽn này.

Về dài hạn, những yếu tố sau đây có thể tồn tại và giữ giá logistics ở mức cao hơn mức bình quân trước dịch COVID-19. Điển hình như việc hợp tác kiểm soát nguồn cung và giá cả giữa các hãng vận tải do sự hình thành liên minh và M&A nhiều hơn trong những năm gần đây.

Xu hướng tăng kích cỡ tàu khiến cho việc quản lý chuỗi cung kém linh hoạt hơn và gia tăng chi phí khi xảy ra đứt gãy. Tỷ lệ hợp đồng dài hạn cao hơn có thể giữ giá vận tải ổn định hơn, nhưng ở mức cao hơn.

SSI dự báo chi phí logistics có thể đạt đỉnh vào quý IV, sau đó sẽ điều chỉnh nhẹ vào nửa đầu năm 2022. Giá vận tải có thể giảm đáng kể trong năm 2023 khi nguồn cung tàu mới đi vào hoạt động, nhưng duy trì ở mức cao hơn mặt bằng trước dịch COVID-19.

Theo Drewry, chi phí logistics bình quân có thể tăng 23% trong năm nay và có thể giảm nhẹ khoảng 9% trong năm 2022 do nhu cầu trở lại mức bình thường.

Trong khi giá vận chuyển dài hạn dự kiến sẽ vẫn cao hơn mức trước dịch COVID-19, vì các hãng vận tải có nhiều kinh nghiệm hơn trong quản lý nguồn cung và tăng hợp tác.